Абай Құнанбайұлы 1845 жылы Семей облысының Шыңғыс тауларында дүниеге келді. Биыл Абайдың туғанына – 178 жыл.
Құнанбай ұлы Абайды 10 жасқа толған соң Семейдегі Ахмет Риза медресесіне береді. Абай ол жерде төрт жыл оқиды.
Абайдың екі әйелінен он бала – жеті ұл, үш қыз болған. Соның бірі – Әбдірахман. Абай жастай дүние салған сүйікті ұлына арнап бірнеше хат-өлең, жоқтау шығарған.
Абай орыс ақыны Иван Крыловтың бірнеше мысалын аударған. Соның бірі – "Шегіртке мен құмырсқа".
"Мың бір түннің" бір тарауы "Әлидің Әзімі" деген ұзақ ертегіде жас бала Әзімнің оқиғасы Абайдың поэмасына арқау болған.
"Ғылым таппай мақтанба" өлеңінде өсек, өтірік, мақтаншақ, еріншек, бекер мал шашпақты дұшпан деп, талап, еңбек, терең ой, қанағат, рақымды бес асыл іс екенін жазады.
Жас бала анадан туғанда екі түрлі мінезбен туады: біреуі – ішсем, жесем, ұйықтасам деп тұрады. Бұлар – тәннің құмары, бұлар болмаса, тән жанға қонақ үй бола алмайды. Һәм өзі өспейді, қуат таппайды. Біреуі – білсем екен демеклік. Не көрсе соған талпынып, жалтыр-жұлтыр еткен болса, оған қызығып, аузына салып, дәмін татып қарап, тамағына, бетіне басып қарап, сырнай-керней болса, дауысына ұмтылып, онан ержетіңкірегенде ит үрсе де, мал шуласа да, біреу күлсе де, біреу жыласа да тұра жүгіріп, "ол немене?", "бұл немене?" деп, "ол неге үйтеді?" деп, "бұл неге бүйтеді?" деп, көзі көрген, құлағы естігеннің бәрін сұрап, тыныштық көрмейді. Мұның бәрі – жан құмары, білсем екен, көрсем екен, үйренсем екен деген.
Абай ең алғаш 1866 жылы Күшік Тобықты болысына болыстыққа сайланған. Ағасы Құдайберді қайтыс болуы себепті Абайға осы қызмет жүктеледі. Ол 1872-1874 жылдары Күшік Тобықты болысына екінші рет болыс болып сайланады.
Абайдың "Жаз", "Күлембайға" деген өлеңдері тұңғыш Көкбай қолымен 1888-89 жылдары "Дала уалаяты газетінде" жарияланды.
Абайға арнап Будапешт (Венгрия), Тегеран (Иран), Бейжің (Қытай), Ренн (Франция), Ташкент (Өзбекстан), Баку (Әзерабйжан), Мәскеу (Ресей) қалаларында ескерткіштер қойылған.